چگونه از یک بیمار سرطانی مراقبت کنیم؟

حمایت از بیمار سرطانی به این معنی نیست که شما همه زندگی‌تان را تعطیل کنید و با ترحم بخواهید برای بیمار دلسوزی یا تلاش کنید او را به مرحله قبول وضعیت جدید خود برسانید، بدون اینکه خود این واقعیت را پذیرفته باشید و دائم به گریه و ناامیدی وقت بگذرانید. بهتر است مثل هزاران نفر دیگر در حد توانتان برای گذر از این امتحان خدا تلاش کنید. حمایت از بیمار سرطانی یعنی کمک به تقویت بنیه جسمی، روحی و معنوی بیمار تا بتواند حتی از یک روز زندگی خود استفاده مفید و لذتبخش کند.

اگر می‌خواهید مراقب خوبی برای بیمارتان باشید، بهتر است قبل از آن با این راه‌ها به‌خودتان و بعد به بیمار کمک کنید:

توان جسمی، روحی و معنوی شما که مراقب هستید هم در این دوران، اهمیت می‌یابد. خودتان را فراموش نکنید. اغلب ما جمله «مراقب خودت باش» را به دیگران می‌گوییم درحالی‌که ما اول وظیفه داریم مراقب خودمان باشیم چون اگر اینطور نباشد زود خسته می‌شویم یا مراقبت اثر‌گذاری نخواهیم داشت.

سوز، سواد و سلیقه برای مراقبت لازم است. مراقبی که دلسوز نباشد حوصله شنیدن آه‌و ناله و حتی درددل بیمار را ندارد، پس مهربانی‌تان را حفظ کنید؛ مراقبت خوب، آهسته و پیوسته است. یک مراقب با سلیقه مثلا با ابتکاراتی شبیه برنامه‌ریزی بلندمدت برای یک کارگروهی و دخالت دادن بیمار در فعالیت‌های امیدبخش با لحاظ شرایط او کمک می‌کند تا امید به زندگی بیمار را زنده نگه دارد.

اگر بیمار شما به انجام شیمی‌درمانی توصیه شده باشد به این معنی نیست که در وضعیت خطرناکی است اما بدانید این دوره سخت است. پس، از انتقال حرف‌های ناراحت‌کننده، برنامه‌های روزانه تکراری و رفت‌وآمدهای غیرضروری اجتناب کنید تا از خستگی بیمار کم شود.

ذائقه غذایی در ایام شیمی‌درمانی تغییر می‌کند. این را به‌حساب حساس شدن افراطی بیمارتان نگذارید و با او همدلی کنید.

حمایت از بیمار سرطانی اگر شبکه‌ای باشد یعنی چند نفر، هرکدام بخش کوچکی از کارها را به‌عهده بگیرند، نتیجه بهتری خواهد داشت.

از نخستین جلسات دائمی درمان بیمار وقت خود را بسنجید و اگر قرار است مثلا تا یک‌ماه دائم مرخصی بگیرید و او را تا جلسه شیمی‌درمانی همراهی کنید، بهتر است از همین حالا مراقبت معتدلی داشته باشید مثلا برای روزهای شیمی‌درمانی او سرویس هماهنگ کنید چراکه وقتی مراقبت شما کم شود، بیمار پیش خودش فکرهای ناامیدکننده‌ای پیدا می‌کند، مثل اینکه دیگر از من خسته شدند.

به فکر 3 نوع مراقبت باشید

• 1 - مراقبت جسمانی برای هر فرد سرطانی خاص اوست و باید به‌دنبال پیدا کردن شیوه مورد نیاز بیمار خود باشید. جسم بیمار ممکن است به مراقبت ویژه‌ای مثل پرهیز غذایی، غذاهای تقویتی، ورزش‌های خاص و... نیاز پیدا کند و شما به‌عنوان فرد حامی برای مراقبت جسمانی از بیمار سرطانی نیاز به اطلاعات دارید. برای افزایش آگاهی خود می‌توانید از ملاقات پزشک بیمار، خواندن کتاب، شرکت در جلسات گروهی افراد مبتلا به سرطان و... استفاده کنید. مثل همیشه نه افراط و نه تفریط داشته باشید. برنامه دارویی، غذایی و... بیمار را با پزشک در میان بگذارید و به او اطمینان کنید. اینکه فکر کنید مثلا تعداد وعده‌های بیشتر غذاهای گوشتی مقوی است یا... به بیمار کمک نمی‌کند.
• 2- این فقط جسم بیمار نیست که در روزهای بیماری خسته می‌شود، روحیه بیمار شما در این دوران بسیار آسیب‌پذیر می‌شود تا جایی که شاید علاوه بر مشکلات جسمانی دچار بیماری‌های روحی مانند افسردگی هم شود. افکاری که از ناامیدی برمی‌آید، از مهم‌ترین فکرهای آزار‌دهنده فرد بیمار است. روحیه امیدوار و با نشاط افراد سرطانی از مهم‌ترین کمک‌کننده‌های نتیجه گرفتن از اقدامات درمانی است. سلامت روانی و جسمانی 2 حلقه به هم متصل‌اند. اگر می‌خواهید به بیمارتان کمک کنید سعی کنید اگر حلقه دوم که مربوط به جسم اوست آسیبی دیده، حلقه اول را حفظ کنید. این دو حلقه با هم ارتباط نزدیکی دارند، طوری که حفظ هرکدام به بهبودی دیگری کمک می‌کند
• . از راهکارهای زیر می‌توانید برای بهبود تقویت روحیه بیمارتان کمک بگیرید:

من فقط می‌دانم، چقدر وقت دارم: اغلب بیماران سرطانی از ترس مرگ، روحیه خود را می‌بازند. تا حالا به این فکر کرده‌اید که فرق یک بیمار سرطانی با فرد معمولی از نظر نزدیکی به مرگ چیست؟

گاهی سال‌ها از شروع بیماری سرطان یک فرد گذشته اما او زندگی عادی خود را دارد و فردی که سالم است بدون هیچ نشانه بر اثر تصادف، سکته و... جان خود را از دست می‌دهد؛ پس فرق بیمار شما در بدترین حالت ممکن با شما فقط این است که او تقریبا می‌داند چقدر مهلت برای زندگی دارد. استاد محمد شجاعی، نویسنده کتاب معروف آشتی با امام زمان و بسیاری از کتاب‌های حوزه خانواده، حوزه و دانشگاه و... در شرح حال زندگی خود می‌گوید:

آزمایش‌هایم نشان داد که مبتلا به سرطان شده‌ام اما به‌نظر من لحظهقبل و بعد گفتن این خبر تفاوتی نکرد. زندگی معمولی خودم را با سرطان ادامه دادم و شروع به جلسات شیمی‌درمانی کردم. طی ساعت‌های حضورم در بیمارستان به نوشتن کتاب آشتی با امام زمان پرداختم و حتی گاهی که وقت کم می‌آوردم برای ساعت‌های شیمی‌درمانی‌ام هم به مردم وقت مشاوره می‌دادم و در بیمارستان جلسه مشاوره برگزار می‌کردم و حالا پزشکان از برطرف شدن سرطانم می‌گویند.

مهمانی به شرط: ایام بیماری بهانه‌ای می‌شود برای صله‌رحم از بیمار؛ این دید و بازدید‌ها نشانه علاقه و احترام فرد بیمار بین دوستان و اقوام است. اما اگر این دید و بازید‌ها از صبح تا شب باشد و مطابق با میل بیمار نباشد می‌تواند موجب پریشانی، فشار روانی و... او نیز شود. پس با برنامه‌ریزی خانوادگی این ملاقات‌ها را به نوعی ترتیب دهید که بیمار احساس راحتی کند.

بسیار سفر باید تا... . : سفرهای تفریحی و زیارتی می‌تواند کمک خوبی برای آرام کردن بیماران باشد.

خانه را آرام کنید: دنبال مقصر نباشید تا بدانید چه‌کسی زمینه بیماری را ایجاد کرده مثلا فرد سیگاری، فردی که ریشه ارثی سرطان داشته، بحث پیرامون مشکلات مالی و... چراکه پژوهش‌ها نشان داده است که خانه‌های ناآرام احتمال اثر بخشی درمان سرطان را کم می‌کند. خانه آرام می‌تواند علاوه بر کمک به روحیه بیمار، جسم او را هم آرام کند.

گوش شنوا داشته باشید: نیازی نیست همیشه برای گلایه‌های فرد بیمار جوابی داشته باشید، گاهی لازم است فقط صبور باشید و با گوش شنوا، سخنان او را بشنوید تا آرام شود.

بیکاری ممنوع: بیکاری حتی در روزهای عادی هم می‌تواند به روحیه افراد صدمه بزند. این توصیه برای بیماران سرطانی خیلی مهم‌تر است. تا جایی که توان جسمانی به بیمار اجازه می‌دهد. به او کمک کنید تا زندگی عادی قبل اعم از سرکار رفتن، کار خانه و... را انجام دهد. انجام کارهای هنری هم در این دوران به حفظ روحیه و تخلیه هیجانات منفی کمک می‌کند.

معجزه ورزش: ورزش علاوه بر کمک به تقویت جسم، انرژی روحی بیمار و امید به زندگی او را بالا می‌برد. از ورزش غافل نشوید اما اینکه چه ورزشی برای بیمار شما خوب است را از پزشک او جویا شوید.

تلقین مثبت: برای کمک به رسیدن بیمار به مرحله پذیرش بیماری، شرکت در جلسات گروهی افراد مبتلا به سرطان، سرزدن به سایت انجمن‌ها، تقویت اعتقادات و امید بیمار و... مهم است. در کنار این استفاده کلامی، پوستر و... که حاوی جملات کوتاه امید‌دهنده باشد برای فرد مهم است. کمک کنید تا بیمار دوره درمان خود را مرحله مبارزه با بیماری بداند که گذر با صبر و توکل از آن، نتیجه موفقیت در امتحان خدا را خواهد داشت.

• 3- سومین قسمت مهم وجود ما که در ایام بیماری دچار چالش می‌شود، باورها و اعتقادات ماست. بهداشت معنوی را فراموش نکنید. باورهای هر فرد روحیه و افکار او را جهت‌دهی می‌کندکه می‌تواند سخت‌ترین لحظات را برای فرد قابل هضم کند.

دوران سخت بیماری سرطان هم برای شما زمان امتحان خداست و هم برای بیمارتان؛ پس سعی کنید با نگاه امتحان به سرطان نگاه کنید نه بحرانی که هیچ‌کس از پس آن برنمی‌آید. خدایی که این امتحان را طراحی کرده، اگر بخواهد و به نفع شما باشد می‌تواند امتحان را پایان دهد. گذشته از این اگر در امتحان سخت سرطان قرار گرفته‌اید باید به توانایی و قدرت خودتان آفرین بگویید. این یعنی شما به اندازه سختی بزرگ این بیماری، بزرگ هستید در غیراین صورت دچار این سختی نمی‌شدید. این حرف‌ها شعار نیست، تجربه بنده‌های خوب است که با همین باورها با آرمش از دوران سخت زندگی خود گذشته‌اند. امروز حتی روانشناسان غربی نیز به توانایی ارزش‌های معنوی در کنترل عواطف و احساسات، غلبه بر بیماری‌ها و... اعتراف کرده‌اند.اگر بیمارتان روحیه خود را از دست داده و فکر می‌کند که خدا او را فراموش کرده، خدا در حال عذاب اوست و... بهتر است به این توصیه معنوی که در امور دنیایی به زیر دستان خود نگاه کنید فکر کنید و افرادی که در نزدیکی شما هستند و شرایط سختی دارند را به او یادآوری کنید.

از این گذشته اگر بیماری و سختی صرفا دلیل عذاب خداوند باشد، پس دلیل بیماری افراد محبوب خداوند مثل حضرت ایوب که در تاریخ آمده است، از شدت بیماری کرم به بدن ایشان افتاده بود را چطور می‌توان توضیح داد؟

بعضی‌ها خوش قول هستند و از زمان توفانی مانند دوره درمان سرطان برای قول و قرار گذاشتن با خدا استفاده می‌کنند و روزهای بیماری‌شان می‌شود شروع دوره جدیدی از زندگی‌شان اما بعضی‌ها به قول قرآن بدقول‌ هستند (یونس، آیه12) و قول دوران توفانی زندگی‌شان را زود فراموش می‌کنند. شما به‌عنوان یک مراقب دلسوز و آگاه می‌توانید از فرصت استفاده کنید و دوران توفانی درمان سرطان را به شروع دوره جدید زندگی بیمارتان تبدیل کنید. برای شروع این دوره جدید باید قدم اول را از توبه آغاز کنید. ممکن است شنیده باشید که طبق آیه قرآن، توبه فردی که در حال مرگ است پذیرفته نیست اما بهتر است بدانید بیماری سرطان درمان‌پذیر است و پزشکان نمی‌توانند به‌طور قطع درباره بهبودی یا عدم‌بهبودی آن نظر بدهند. به عبارتی، بیمار سرطانی نشانه‌های بیماری را دیده نه نشانه‌های مرگ حتمی را و این یعنی شامل این آیه قرآن نمی‌شود.