انواع روش های درمانی سرطان

انتخاب درمان بیماران سرطانی باید براساس اهداف قابل دسترسی و عملی برای هر نوع سرطان انجام گیرد. درمان سرطان امروزه به سمت روش هایی پیش می رود که با کمترین عارضه، بیشترین اثربخشی را داشته باشد. ایجاد داروهایی با اهداف خاص تر (عوامل ضد سرطان هدفمند Targeted anticancer) و اصلاح روش های جراحی و رادیوتراپی از این روش ها هستند ولی با این وجود هنوز سرطان دومین علت مرگ در ایالات متحده می باشد. پیش نیاز های شروع درمان مانند تشخیص و مرحله بندی و مداخلات حمایتی می توانند در رسیدن به این هدف نقش اساسی داشته باشند.

درمان های معمول ضد سرطان شامل موارد زیر می باشند:

جراحی و رادیوتراپی که جزء درمان های موضعی و شیمی درمانی که جزء درمان های سیستمیک، بیشترین کاربرد را دارا می باشند. سایر درمان ها هم شامل هورمون درمانی، ایمونوتراپی، هایپرترمی، پیوند مغز استخوان و درمان با لیزر هستند.

 

• جراحی در سرطان

جراحی تشخیصی: برای نمونه برداری از بافت های مشکوک انجام می شود و شامل اکسیزیون، انسزیون، بیوپسی سوزنی و ... است.

جراحی پیشگیری کننده: برداشتن قسمتی از بافت های سالم بدن به منظور کاهش احتمال ایجاد سرطان است. مثلاً انجام کولکتومی در سندرم های فامیلیال سرطان های کولورکتال و ماستکتومی دو طرفه در خانم های با ژن های مثبت BRCA

جراحی تسکینی: برای تخفیف عوارض سرطان، مثلاً در رفع انسداد گوارشی و صفراوی و در تسکین درد های غیر قابل کنترل با بلوک کردن عصب

جراحی ترمیمی: جهت پوشاندن عیوب، مثلاً جراحی ترمیمی پستان یا حنجره

معمولاً جراحی زمانی صورت می گیرد که تومور به ارگان اولیه و یا ارگان اولیه و غدد لنفاوی منطقه ای محدود باشد. قابل جراحی بودن تومور قبل از جراحی با روش های تصویر برداری تعیین می شود. تومورهایی که متاستاز های دور دست دارند عموماً قابل جراحی کامل نمی باشند، زیرا با جراحی تومور اولیه بهبودی حاصل نمی شود.

پرتو درمانی (رادیو تراپی)

با استفاده از اشعه الکترو مگنتیک (اشعه x و گاما) و یا الکترون ها، پروتون ها، نوترون ها و ذرات آن ها انجام می گیرد. عوارض رادیوتراپی معمولاً محدود به ناحیه تابش است و بالاخص پوست، دستگاه گوارش، مغز استخوان، به علت پرولیفراسیون سریع به اشعه حساس ترند.

آلوپسی، اریتم، استئوماتیت، خشکی دهان، تغییر در طعم دهان، کاهش بزاق، تغییر در غشاهای مخاطی، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، اسهال، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، آنمی، خستگی، بی قراری و سردرد می توانند از عوارض رادیو تراپی باشند.

درمان های موضعی سرطان از جمله رادیو تراپی در صورتی مؤثر هستند که تومور در هنگام شروع درمان متاستاز پیدا نکرده باشد. معمولاً بیمار و خانواده سؤالات زیادی را در مورد رادیو تراپی، اثرات و عوارض آن دارند که پزشک باید به این سؤالات پاسخ داده و اضطراب ناشی از رادیو تراپی را تا حد امکان کاهش دهد. در مورد مدت زمان رادیو تراپی و نیاز به بی حرکتی و وسایل مورد استفاده و عوارض پس از آن نیز باید به بیمار آموزش های لازم داده شود.

در مورد پرتودرمانی بیشتر بدانید

شیمی درمانی

جهت تزریق دارو های شیمی درمانی و دسترسی به ورید های مناسب، راه های مختلفی وجود دارد:

گرفتن ورید های محیطی درشت و مناسب به وسیله آنژیوکت یا اسکالپ وین

کاتتر دهلیز راست: عمل از طریق ورید تحت ترقوه (Subclavian vien) وارد شده و تا انتهای ورید اجوف فوقانی (superior vena cava) و بالای دهلیز راست امتداد پیدا میکند و انتهای پروگزیمال آن از کنار بافت زیر جلد دیواره سینه بیرون می آید که کاتتر مخصوص در این ورید تعبیه می شود.

راه کاشتنی وریدی: جهت استفاده از این روش ازسوزن های هوبر (Hubrer) استفاده می شود با استفاده از این سوزن بدون صدمه یا خروج مایع به تعداد دفعات زیاد می توان وارد دیواره (self sealing) شده و داروها، خون و فراورده های آن و تغذیه وریدی بیمار از این طریق انجام می شود.

تشخیص زودرس می تواند تعداد موارد بهبود مبتلایان را افزایش دهد ولی در صورتی که متاستاز رخ داده باشد به این معنی که یک برخورد سیستمیک مانند شیمی درمانی الزامی است که غالباً همراه با جراحی یا رادیو تراپی و یا به تنهایی می تواند روش مؤثری باشد. در بعضی موارد از شیمی درمانی به عنوان درمان تسکینی استفاده می شود، بدین معنی که منجر به ناپدید شدن موقت شکایات و علائم سرطان و طولانی شدن عمر مفید می شود.

تشخیص و مرحله بندی

درمان سرطان پس از تشخیص بافت شناسی شروع می شود، مگر در شرایط اورژانس، تشخیص بافت شناسی با بیوپسی تهاجمی که نمونه کافی برای بررسی مورفولوژی و میزان تهاجم از بافت برداشته شده انجام می شود. آزمایشات غیر تهاجمی مانند تصویر برداری نباید جایگزین تشخیص بافتی شوند، مگر در موارداستثنا مانند تومور مارکر افزایش یافته در کنار شواهد تصویر برداری که می تواند در تشخیص برخی سرطان ها استفاده شود. مرحله بعد از تشخیص مرحله بندی تومور می باشد یعنی تعیین گسترش سیستمیک تومور است