سرطان مری

سرطان مری (به انگلیسی: Esophageal cancer) نوعی سرطان است که در مری یا سرخ نای (بخشی از لوله گوارش) ایجاد می‌شود. مری وظیفه انتقال غذا به معده را دارد و در بین حلق و معده قرار گرفته‌است.علائم این بیماری شامل سختی در بلعیدن و کاهش وزن می‌شود. از نشانه‌های دیگرِ این بیماری می‌توان به درد هنگام بلعیدن، گرفتگی صدا، گره‌های لنفاوی متورم شده، (ایجاد غده) اطراف استخوان ترقوه، سرفهٔ خشک و احتمالاً سرفه کردن یا استفراغ خون اشاره کرد.

دو نوع اصلی انواع زیرین از این بیماری معمول است که شامل کارسینوم سلول-سنگفرشی مری که اغلب آن را به صورت ESCC مخفف می‌کنند و بیشتر در کشورهای در حال توسعه به وجود می‌آید و آدنوکارسینوم مری که در کشورهای توسعه‌یافته معمول است. انواع دیگری هم از این بیماری اتفاق می‌افتند که کمتر معمول هستندکارسینوم سلول سنگفرشی از سلول‌های سنگفرشی ناشی می‌شود که مری را تشکیل می‌دهند. آدنوکارسینوم از سلول‌های غده‌ای که در یک سوم پایینی مری موجود هستند، ناشی می‌شود. اغلب در این قسمت تبدیل شده به نوع سلول روده‌ای وجود دارد (که به نام مری بارت شناخته می‌شود).

 معمول‌ترین عوامل بیماری نوع سلول سنگفرشی عبارتند از: 

تنباکو، الکل، نوشیدنی‌های بسیار داغ و رژیم غذایی نامناسب.معمول‌ترین عوامل نوع آدنوکارسینوم شامل کشیدنِ تنباکو، مرض چاقی و رفلاکس اسید می‌باشد.

این بیماری با بافت‌برداری تشخیص داده می‌شود که این امر توسط آندوسکوپی (با یک دوربین فیبر نوری) صورت می‌گیرد. پیشگیری از این بیماری شامل مواردی همچون ترک سیگار و استفاده از رژیم غذایی مناسب می‌شود.درمان این بیماری بر اساس مواردی مانند مرحله سرطان و موقعیت بیماری به همراه شرایط عمومی شخص و اولویت‌های فردی صورت می‌گیرد. سرطان سلول سنگفرشی موضعی کوچک را احتمالاً می‌توان با جراحی در کنار مراقبت‌های درمانی درمان کرد. در بسیاری از موارد دیگر، شیمی‌درمانی با یا بدون پرتودرمانی در کنار جراحی به کار می‌رود. رشد تومورهای بزرگ‌تر احتمالاً با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی کاهش می‌یابد در صورتی که بیماری گسترش زیادی یافته باشد یا سلامت شخص به صورتی باشد که امکان جراحی نباشد، مراقبت تسکینی اغلب توصیه می‌شود.برآمدهای این روند، در صورتی که تشخیص دیر صورت گیرد با گسترش بیماری و دیگر شرایط پزشکی مرتبط است، اما به‌طور معمول احتمال این امر نسبتاً ضعیف است. نرخ بقای پنج ساله حدود ۱۳٪ تا ۱۸٪ است.

در سال ۲۰۱۲، بیماری سرطان مری هشتمین سرطان در دنیا از نظر بیشترین تعداد وقوع بوده که در طول آن سال ۴۵۶ هزار نمونهٔ جدید مشاهده شد.این بیماری منجر به ۴۰۰ هزار مرگ شد که این عدد در سال ۱۹۹۰، ۳۴۵ هزار مرگ بود. نرخ این بیماری در کشورهای مختلف متفاوت است، اما نیمی از تمامی موارد در چین روی می‌دهد. وقوع این بیماری در مردان سه برابر زنان است

سبب‌شناسی

الکل، نوشیدن چای داغ، کشیدن سیگار،مواد مخدر، زمینه ژنتیکی، رژیم غذایی حاوی روغن جامد، قند و شکر، انواع شیرینی و دسر، نمک، انواع ترشی و نوشابه گازدار وکنسرو احتمال سرطان مری را افزایش می‌دهند. مصرف میوه، سبزی، زیتون، لبنیات کم چرب و ماهی با خطر کمتری برای ابتلاء به سرطان مری همراه است. آشالازی، مری بارت، پرتوتابی، سن بالای چهل سال، ریفلاکس و … نیز احتمال کانسر مری را بالا می‌برند.

علایم بیماری

متأسفانه در ابتدا، بیمار علامتی ندارد ولی در مراحل پیشرفته بیمار دچار دیسفاژی (اختلال در بلع) می‌شود دشواری بلع زمانی بروز می‌کند که تقریباً ۷۵٪ قطر طبیعی مری اشغال شده باشد که ابتدا در مورد غذاهای جامد است ولی به تدریج حتی نوشیدن مایعات نیز دشوار می‌شود. کاهش وزن، احساس توده و برجستگی در گلو و بلع دردناک نیز ممکن است با پیشرفت بیماری دیده شوند. رگورژیتاسیون (بالا آمدن غذای هضم شده بدون زور و فشار) غذای هضم نشده همراه با تنفس بدبو، سکسکه که ممکن است با استفراغ و پنومونی آسپیراتیو (التهاب لایه‌های ریه) همراه باشد، از دیگر علائم این بیماری هستند. در صورتی که سرطان به خارج از مری انتشار یابد اغلب نخست به غدد لنفاوی می‌رود در مراحل بعدی به کبد، ریه‌ها، مغز و استخوان‌ها گسترش می‌یابد. پیش آگهی سرطان مری در مراحل پیشرفته وخیم است. این بیماری در ایران به خصوص استان گلستان شایع است. علایم شایع شامل مشکل یا درد به‌هنگام بلع، کاهش وزن سریع، استفراغ مخاط خون‌آلود است.

تشخیص

در صورت پیدایش دشواری بلع یا علائم دیگر ارزیابی و تشخیص را می‌توان با آندوسکوپی یا رادیوگرافی با باریوم انجام داد. مزیت آندوسکوپی این است که امکان نمونه برداری از تومور را میسر می‌نماید.

درمان

مهم‌ترین عامل در پیش‌بینی طول عمر بیماران که بر انتخاب روش درمانی تأثیر می‌گذارد مرحله تومور است. جراحی در مراحل اولیه مؤثر می‌باشد. به‌طور همزمان یا منحصراً می‌توان شیمی درمانی و پرتو درمانی نیز انجام داد. قرار دادن فنر (استنت) مری توسط درون بین (آندوسکوپ) می‌تواند موجب بهبود بلع وکیفیت زندگی دراین بیماران شده وصدمات ناشی ازجراحی را ایجاد نمی‌کند. جراحی اندوسکوپیک با لیزر نیز ممکن است. در مراحل پیشرفته بیماری جراحی تنها جهت کمک به عبور غذا صورت می‌گیرد و نمی‌تواند درمان حاصل شود.