درمان سرطان گوش

نوروم آکوستیک (تومور عصب گوش) یک تومور با سرعت رشد پایین است که بر روی عصب متصل‌کننده‌ی گوش به مغز رشد می‌کند. این عصب، عصب دهلیزی حلزونی یا عصب شنوایی نام دارد. این عصب درست در پشت گوش و در زیر مغز قرار گرفته است. نوروم آکوستیک (تومور عصب شنوایی) عارضه‌ای نادر بوده و خوش‌خیم است بدین معنی که به دیگر نقاط بدن منتقل نخواهد شد. بااین‌حال این تومور می‌تواند با رشد خود، به اعصاب مهم زیادی آسیب بزند. الگوی رشد این تومورها با یکدیگر متفاوت بوده و تعدادی از آن‌ها ممکن است با سرعت بالایی رشد کنند (دو برابر شدن اندازه در عرض 6 ماه). در نظر گرفتن احتمال وجود این عارضه در تشخیص‌ها می‌تواند باعث تشخیص زودهنگام آن شده و با تسهیل مدیریت عارضه، روش‌های درمانی ممکن را افزایش داده میزان مرگ و میر را کاهش دهد.بسیاری از تومورهای عصب شنوایی اندازه‌ای کوچک داشته و بسیار آهسته رشد می‌کنند. تومورهای کوچک دیگری نیز ممکن است بدون ایجاد علائم خاص و یا با ایجاد علائم خفیف، به دنبال تومور اصلی رشد کنند، به‌خصوص در بیماران مسن. برای تشخیص این بیماری، از اسکن MRI عادی استفاده می‌شود.

در صورت درمان نشدن، نوروم آکوستیک (تومور عصب شنوایی) می‌تواند عصب‌های مسئول شنوایی و تعادل را دچار آسیب کرده و همچنین بر روی اعصاب مسئول حرکت و حس در چهره تأثیر بگذارد.

تومور عصب شنوایی نوعی تومور مغزی است که در عصب شنوایی (عصب هشتم کرانیال) ایجاد شده و منبع ایجاد آن، سلول‌های شوان از غلاف عصبی می‌باشند. اکثر این تومورها در بخش دهلیزی عصب شنوایی و تعدادی از آن‌ها نیز در بخش حلزونی (شنوایی) ایجاد می‌شوند. این تومورها معمولاً خوش‌خیم بوده و سرعت رشد پایینی دارند ولی می‌توانند با فشار آوردن بر روی ساختارهای اطراف خود علائمی را در فرد ایجاد کرده و درنهایت جان او را تهدید کنند.

این تومورها می‌توانند تا قطر 4 سانتیمتر رشد کنند و سرعت پایین رشد به آن‌ها این اجازه را می‌دهد تا خوب در محل خود جای گرفته و عملکرد آن‌ها دچار اختلال نشود. بااین‌حال، تومورهای درون کانال شنوایی داخلی با ایجاد علائمی چون از دست دادن شنوایی (شایع‌ترین علامت این عارضه)، خیلی زودتر خود را نمایان می‌کنند.

علل

تومور عصب شنوایی با اختلال ژنتیکی نوروفیبروماتوز تیپ 2 (NF2) نسبت داده شده است.

عوامل خطر

عوامل خطر تأیید شده برای این عارضه عبارت‌اند از:

نوروفیبروماتوز

تابش پرتوهای یونیزه کننده با دوز بالا (کودکانی که برای درمان عارضه‌های مربوط به سر و گردن خود در معرض این تابش‌ها قرار گرفته‌اند؛ برای مثال، افرادی که برای رفع گرفتگی بینی و یا کوچک کردن لوزه‌ها تحت اثر این پرتوها قرار گرفته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تومور عصب شنوایی قرار دارند)

بااین‌حال، استفاده‌ی پزشکی از پرتوهای یونیزه کننده با دوز پایین مانند اشعه‌های استفاده شده برای عکس‌برداری، عامل خطرناکی شناخته نمی‌شود.

علائم این عارضه بسته به‌اندازه و محل تومور متفاوت‌اند. ازآنجایی‌که رشد این تومور بسیار کند است، علائم عارضه معمولاً پس از سن 30 سالگی بروز می‌کنند.

علائم شایع این عارضه عبارت‌اند از:

احساس حرکات غیرعادی (سرگیجه)

از دست دادن قدرت شنوایی در گوش آسیب دیده که شنیدن مکالمات را دشوار می‌کند.

وزوز کردن گوش آسیب دیده

علائمی که شیوع کمتری دارند در زیر آورده شده‌اند:

دشواری در درک مکالمات

سرگیجه

سردرد

اختلالات تعادلی

بی‌حسی در ناحیه‌ی صورت و یا در یکی از گوش‌ها

درد در صورت یا یکی از گوش‌ها

احساس ضعف در صورت

آزمایشات و تست‌ها

ممکن است پزشک با بررسی سوابق پزشکی شما، انجام معاینه‌ی فیزیکی و یا انجام آزمایشات، به تومور عصب شنوایی مظنون شود. در اکثر موارد، پس از تشخیص تومور عصب شنوایی، معاینه‌ی فیزیکی فرد را سالم نشان می‌دهد.

 در برخی از مواقع ممکن است نشانه‌های زیر دیده شوند:

کاهش حس در یک طرف صورت

افتادگی در یک طرف صورت

راه رفتن لرزان

کارآمدترین آزمایش برای تشخیص تومور عصب شنوایی، انجام اسکن MRI از مغز می‌باشد. ازجمله دیگر تست‌ها برای تشخیص دادن تومور و تمیز دادن آن از دیگر علل ایجاد سرگیجه می‌توان موارد زیر را نام برد:

تست شنوایی (آدیولوژی)

تست تعادل (الکترونیستاگموگرافی)

تست شنوایی و عملکرد ساقه‌ی مغز (تحریک پاسخ ساقه‌ی مغز با محرک‌های شنوایی)

درمان

درمان به‌اندازه و محل تومور، سن فرد و وضعیت کلی سلامتی او بستگی خواهد داشت. پزشک و شما باید تصمیم بگیرید که تومور را رها کنید، برای رشد آن از اشعه استفاده کنید و یا آن را جراحی کنید. الگوی رشد تومورهای عصب شنوایی متفاوت است. طبق گزارشات، چیزی در حدود 75 درصد از تومورهای عصب شنوایی، رشد نمی‌کنند. بااین‌حال نمی‌توان با اطمینان خاطر رفتار یک تومور را پیش‌بینی کرد. سه گزینه‌ی درمانی وجود دارند: عمل جراحی (روش توصیه‌شده)، پرتودرمانی و منتظرشدن. در زمان بررسی بهترین روش درمانی برای یک فرد خاص، باید به کیفیت زندگی او در آینده، از بین رفتن علائم عارضه و کنترل شدن تومور و همچنین حفظ عملکرد عصب صورت و شنوایی توجه شود.

درمان محافظه‌کارانه

برای بیمارانی که به تومورهای کوچک مبتلا بوده و شنوایی آن‌ها آسیب ندیده است، بهترین کار انتظار کشیدن و انجام سالانه‌ی عکس‌برداری برای تحت نظر داشتن سطح رشد تومور است. جایی که رشد تومور تشخیص داده شد، روش‌های درمانی فعال‌تری به کار گرفته می‌شوند چراکه خطر ایجاد عوارض ناشی از عمل جراحی و همچنین توانایی شنوایی فرد تا حدی به‌اندازه‌ی تومور بستگی دارند. مدارکی مبنی بر کاهش کیفیت زندگی در بیماران درمان نشده وجود دارند. البته متخصصین بر روی اندازه‌ای از تومور که پس از رسیدن به آن باید روند درمان فعال شروع شود اتفاق‌نظر ندارند.

درمان با عمل جراحی

در برخی جاها، اکثر بیمارانی که تحت درمان فعال قرار می‌گیرند، با عمل جراحی درمان می‌شوند. روش مورداستفاده برای انجام عمل جراحی به مکان تومور، اندازه‌ی آن و اهمیت حفظ توانایی شنوایی برای فرد بستگی دارد. در اکثر موارد، برداشتن کامل تومور ممکن است. برداشتن تومور عصب شنوایی در موارد زیر انجام می‌شود:

تومورهای بزرگ

تومورهایی که باعث ایجاد علائم شده‌اند.

تومورهایی که با سرعت بالا رشد می‌کنند.

تومورهایی که بر روی مغز فشار وارد می‌کنند.

عمل جراحی برای برداشتن تومور و جلوگیری از دیگر آسیب‌های عصبی انجام می‌شود. توانایی باقی‌مانده‌ی فرد برای شنیدن نیز با عمل جراحی از بین می‌رود. در مورد تومورهای بسیار بزرگ، احتمالاً قبل از انجام عمل جراحی، آنژیوگرافی همراه با امبولیزاسیون برای بستن عروق خونی تومور انجام خواهد شد. این کار باعث کاهش میزان خون ازدست‌رفته در طول عمل جراحی می‌شود.

خطرات عمل جراحی عبارت‌اند از:

مرگ (خطر حدود 1 درصد)

خروج مایع مغزی نخاعی و مننژیت

آسیب به مغز

سکته 

صرع

فلج شدن صورت (به‌طور جزئی یا کلی)

از دست دادن شنوایی

اختلالات تعادلی

سردرد مزمن

اکثر افراد مبتلا به تومورهای کوچک پس از انجام عمل جراحی دچار فلج دائمی در صورت خود نخواهند شد. بااین‌حال، در حدود دوسوم از بیماران مبتلا به تومورهای بزرگ پس از انجام عمل جراحی، دچار ضعف دائمی در صورت خود خواهند شد. در حدود نیمی از بیماران مبتلا به تومورهای کوچک پس از انجام عمل جراحی قادر خواهند بود با گوش آسیب دیده‌ی خود بشنوند.

پرتودرمانی (رادیو جراحی)

در این روش از اشعه‌ی ایکس پرتوان بر روی یک ناحیه‌ی کوچک استفاده می‌شود. این روش درواقع نوعی پرتودرمانی بوده و عمل جراحی محسوب نمی‌شود. می‌توان از این روش برای مقاصد زیر استفاده کرد:

کند یا متوقف کردن رشد تومورهای که برداشتن آن‌ها با عمل جراحی دشوار است.

درمان بیمارانی که نمی‌توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند مانند افراد مسن و یا افرادی که ازنظر سلامتی در وضعیت مناسبی قرار ندارند.

برداشتن تومور عصب شنوایی می‌تواند باعث آسیب رسیدن به اعصاب شده و منجر به از دست دادن شنوایی و یا ضعف در عضلات صورت شود. خطر ایجاد این آسیب‌ها زمانی که تومور بزرگ باشد بیشتر خواهد بود. در روش پرتودرمانی، تومور تحت تأثیر دوز بالایی از اشعه‌ی ایکس پرتوان همگرا، اشعه‌ی گاما و یا ذرات باردار قرار می‌گیرد که این روش، یک روش درمانی جایگزین است. هدف از انجام درمان، کنترل کردن (کند یا متوقف کردن) رشد تومور است. پرتودرمانی می‌تواند در حفظ توانایی شنوایی فرد نسبت به عمل جراحی کارایی بسیار بالاتری داشته باشد.عمل جراحی پس از انجام پرتودرمانی ازلحاظ فنی دشوارتر از عمل جراحی اولیه است.

 ازجمله دیگر خطرات بلندمدت همراه با پرتودرمانی می‌توان موارد زیر را نام برد:

نکروز مغزی در اثر پرتو

آسیب به اعصاب کرانیال در اثر پرتو

تغییرات بدخیم (برای مثال، ایجاد گلیوبلاستوم مولتی فرم)

ممکن است پس از انجام پرتودرمانی، برخی از آثار آن مانند آسیب‌های عصبی، از دست دادن شنوایی و فلج شدن صورت با تأخیر بروز کنند.