درمان سرطان مغز

سرطان مغز ناشی از رشد غیر طبیعی سلول های مغز است. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سرطان مغز و دیگر مشکلات سیستم عصبی، 10 امین علت اصلی مرگ و میر  در جهان است و تخمین زده می شود که در سال جاری  16،700 بزرگسال از سرطان مغز اولیه و تومور CNS جان خود را از دست بدهندسرطان مغز بیماری است که سلول های سرطانی در بافت مغز ایجاد می شوند. سلول های سرطانی برای تشکیل یک بافت سرطانی بزرگ که در عملکرد مغز مانند کنترل ماهیچه ها، احساسات، حافظه و یگر عملکردهای عادی بدن اختلال ایجاد می کنند. تومور های تشکیل شده از سلول های سرطانی تومور های بدخیم نام دارند و آن هایی که از سلول های غیر سرطانی ساخته شده اند سلول های خوش خیم اند.

سلول های سرطانی که از بافت مغز رشد می کنند، تومور های اولیه مغز نامیده می شوند در حالی که تومور هایی که از دیگر اعضای بدن سرچشمه می گیرند تومور های ثانویه یا متاستاتیک نامیده می شوند. آمار نشان می دهد که سرطان مغز در 1.4 دصد افرادی که دچار سرطان های مختلف می شوند رخ می دهند. سرطان در ارتباط با تومورهای بدخیم اتفاق می‌افتد. تومورهای بدخیم با پیروزی بر سلول‌های سالم با گرفتن غذا، خون و فضای آن‌ها به سرعت رشد و گسترش پیدا می کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند به نقاط دورتری در بدن گسترش پیدا کنند. مثل همه‌ی سلول‌های بدن، سلول‌های سرطانی برای زنده ماندن به خون و غذا احتیاج دارند. به طور کلی تومورهای خوش خیم نسبت به تومورهای بدخیم کمتر خطر دارند اما یک تومور خوش خیم نیز با فشار وارد کردن به بافت مجاور خود مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد.

علت سرطان مغز

علت دقیق سرطان های مغز همانند سایر تومورها در بدن، ناشناخته است. عوامل ژنتیکی، سموم زیستی مختلف، اشعه هایی که به سر برخورد می کنند، عفونت HIV و سیگار کشیدن همه با سرطان مغز مرتبط شده است که البته در اغلب موارد، علت مشخصی را نمی توان نشان داد.

علائم و نشانه های سرطان مغز

تقریبا اکثر گونه‌های سرطان مغز علائم و نشانه‌های به خصوصی ندارند و اغلب شناخته نمی‌شوند؛ مگر اینکه بیمار به خاطر مسائل متفاوتی از مغز خود سی‌تی‌اسکن یا MRI بگیرد. علائم تومور مغزی متعدد‌ند و فقط مخصوص سرطان مغز نیستند، یعنی می‌توانند علل بیماری‌های زیاد دیگری نیز باشند. تنها راه برای اینکه مطمئن شویم چه چیزی این علائم را به وجود آورده انجام آزمایش‌های تشخیصی است.

نشانه‌ها می‌توانند بر اثر این موارد ایجاد شوند:

فشار وارد کردن یا تجاوز تومور به قسمت‌های دیگر مغز و مختل کردن عملکرد آن‌ها

تورم مغز که بر اثر تومور یا التهابات اطراف آن ایجاد می‌شود.

علائم و نشانه‌های سرطان اولیه و متاستاتیک مغز مشابه یکدیگرند.

علائم سرطان مغز دیگری که رایج هستند:

سردرد

ضعف

ناراحتی

اختلال در راه رفتن

تشنج

علائم و نشانه‌های غیر اختصاصی دیگر عبارتند از:

تغییر در وضعیت ذهنی، حافظه، توجه و هوشیاری

تهوع و استفراغ

اختلال در بینایی

اختلال در صحبت کردن

تغییرات تدریجی ذهنی و یا عاطفی

در بسیاری از افراد، شروع این نشانه‌ها بسیار تدریجی است و ممکن است توسط خود شخص یا خانواده نادیده گرفته شود. در برخی موارد این علائم به سرعت در شخص ظاهر می‌شوند و فرد مانند کسی که سکته مغزی کرده، رفتار می‌کند.

چه زمانی باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی رفت؟

اگر هر کدام از نشانه‌های زیر را در خود مشاهده کردید، بلافاصله به دنبال مراقبت‌های اورژانسی پزشکی بروید.

استفراغ مداوم بدون دلیل خاصی

بی‌حالی و افزایش خواب آلودگی

تشنج جدید

مدل جدیدی از سردرد

اگرچه سردردها ممکن است علائم رایجی در سرطان مغز به شمار بیایند اما ممکن است تا اواخر پیشرفت بیماری رخ ندهند. اگر تغییرات قابل توجهی در سردردهایتان به وجود آمد، پزشک ممکن است رفتن به بیمارستان را به شما توصیه کند.اگر شما یک تومور مغزی شناخته شده دارید، هرگونه علائم جدید، نسبتا ناگهانی و یا سریع بدتر شدن علائم که دیده شد باید فورا به نزدیک‌ترین بیمارستان یا اورژانس مراجعه کنید.

مراقب علائم جدید زیر باشید:

تشنج

تغییر در وضعیت ذهنی، مثل خواب آلودگی بیش از حد، مشکلات حافظه و یا ناتوانی در تمرکز

تغییرات بصری و یا سایر مشکلات حسی

مشکل در گفتار یا بیان خود

تغییرت در رفتار یا شخصیت شما

اختلال در راه رفتن

تهوع یا استفراغ (به خصوص در افراد میانسال یا مسن‌تر)

شروع ناگهانی تب به ویژه پس از شیمی درمانی

 این علائم همچنین می تواند در افراد مبتلا به سرطان مغزی نیستند اتفاق بیفتد و هیچکدام از این علائم به تنهایی یا ترکیبی از آن ها با قاطعیت نمی توانند پیش بینی کنند که فرد مبتلا به سرطان مغزی باشد. سرطان در هر بخشی از مغز ممکن است رخ می دهد.

درجات مختلف سرطان مغز

درجه 1: بافت خوشخیم است. سلول ها تقریبا مانند سلول های طبیعی به نظر می رسند و به آرامی رشد می کنند.

درجه 2: بافت بدخیم است. سلول ها نسبت به درجه 1 کمتر طبیعی به نظر می رسند.

درجه 3:  بافت بدخیم دارای سلول هایی است که بسیار متفاوت از سلول های طبیعی هستند. سلول های غیرطبیعی به طور فعال رشد می کنند و ظاهری غیرطبیعی دارند .درجه 4: بافت بدخیم دارای سلول هایی است که خیلی غیر طبیعی هستند و به سرعت رشد می کنند.

تشخیص سرطان مغز

در بیشتر موارد برای تشخیص سرطان مغز سی تی اسکن مغز پیشنهاد می شود. معمولا یک مایع کنتراست به خون شما تزریق می شود تا موارد غیرطبیعی در اسکن واضح تر شوند.اغلب، اسکن MRI به جای یک اسکن سی تی برای تومورهای مشکوک مغزی استفاده می شود. این به این دلیل است که MRI دارای حساسیت بالایی برای تشخیص وجود یا تغییر تومور است. با این حال، بیشتر موسسات هنوز به عنوان اولین تست تشخیصی از CT اسکن استفاده می کنند.

اگر اسکن شما نشان دهنده وجود یک تومور مغزی باشد، به یک متخصص سرطان نام انکولوژی ارجاع داده می شود.

سوالات مهم سرطان مغز

زمانی که پزشک سرطان مغز را تشخیص داد، بیمار باید این سوالات مهم سرطان مغز را در جلسه بعدی از پزشک خود بپرسد:

چه نوع توموری دارم؟ درجه‌ی آن چند است؟

علائم و نشانه‌های سرطان مغز چیست؟

چه بخشی از مغز درگیر تومور است و کار این بخش از مغز چیست؟

آیا امکان دارد با جراحی تومور برداشته شود؟

آیا بعد از جراحی درمان‌های دیگری مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی را نیاز است؟

عوارض جانبی احتمالی این درمان‌ها چیست؟

تیم درمانی شامل چه کسانی است؟ و چه مدتی باید با آن‌ها ملاقات کرد؟

آیا مشکلات مزمن دیگری از این بیماری یا درمان آن به وجود می‌آید؟

آیا گروه پشتیبانی در منطقه‌ و محل زندگی بیمار وجود دارد؟

درمان سرطان مغز

درمان سرطان مغز  معمولا پیچیده است. بیشتر برنامه‌های درمانی شامل چندین پزشک مشاور است.

تیم پزشکی شامل جراحان مغز و اعصاب (متخصص در مغز و سیستم عصبی)؛ غدد شناس، انکولوژیست تشعشع (پزشکانی که پرتو درمانی می‌کنند) و البته ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه است. تیم درمانی شما ممکن است یک متخصص تغذیه، یک مددکار اجتماعی، یک فیزیوتراپ و احتمالا متخصصان دیگری مثل متخصص مغز و اعصاب را نیز شامل شود.درمان‌هایی مانند جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی به طور گسترده استفاده می‌شود. در بیشتر موارد چند درمان باهم انجام می‌شود.

جراحی سرطان مغز

بسیاری از مردم که سرطان دارند باید جراحی کنند.

هدف جراحی تایید این است که اختلالی که در آزمایش دیده می‌شود در واقع یک تومور است و باید برداشته شود. اگر تومور را نمی‌توان برداشت، جراح یک نمونه از تومور را برای شناسایی نوع آن بر می‌دارد.در برخی موارد، بیشتر در تومورهای خوش خیم، به طور کامل با برداشتن تومور در عمل جراحی، علائم درمان می‌شوند.

شما ممکن است قبل از عمل جراحی چندین روش درمانی را انجام دهید.

به عنوان مثال:

به شما ممکن است یک داروی استروئیدی مثل دگزامتازون(dexamethasone)، برای از بین بردن تورم داده شود.

همچنین تشنج شما را با داروهای ضد تشنج درمان می‌کنند.

اگر مایع مغزی نخاعی در اطراف مغز شما بیش از حد جمع شده باشد، یک لوله باریک پلاستیکی به نام شنت (shunt) برای تخلیه مایع قرار داده می‌شود. یک سمت آن در قسمتی که مایع جمع شده است قرار می‌گیرد و طرف دیگرش زیر پوست در بدن قرار می‌گیرد. تخلیه مایع از مغز به جای دیگری از بدن که به راحتی می‌تواند تخلیه شود.

درمان سرطان مغز

پرتو درمانی (رادیوتراپی هم نامیده می‌شود) استفاده از پرتوهای پر انرژی برای کشتن سلول‌های تومور است. پرتوها رشد و تکثیر آن‌ها را متوقف می‌کند.

پرتو درمانی برای افرادی که نمی‌توانند عمل جراحی کنند، انجام می شود. در موارد دیگر، بعد از عمل جراحی برای کشتن بقیه سلول‌های توموری که ممکن است باقی مانده باشند، استفاده می‌شود.پرتو درمانی یک روش درمانی محدود است. به این معنی که این روش تنها روی سلول‌هایی که در مسیر آن قرار دارد، اثر بخش است. یعنی به سلول‌هایی که در نقاط دیگر بدن و حتی مغز هستند آسیب نمی‌رساند.

پرتو درمانی به روش‌های زیر انجام می‌شود:

در پرتو درمانی خارجی که از پرتوهای پرانرژی استفاده می‌شود، تومور هدف قرار می‌گیرد. سپس با عبور از پوست، جمجمه، بافت‌های سالم مغز و بافت‌های دیگر به تومور می‌رسد. درمان معمولا 5 روز در هفته برای مدت زمان مشخصی تجویز می‌شود. هر درمان تنها چند دقیقه طول می‌کشد.در پرتو درمانی داخلی یا ایمپلنت، از یک کپسول کوچک رادیواکتیو که در داخل خود تومور قرار می‌گیرد، استفاده می‌کنند. پرتوهای ساطع شده از کپسول تومور را از بین می‌برد. رادیواکتیویته کپسول هر روز کمی کاهش می‌یابد و به دقت محاسبه شده است. شما نیاز دارید در حین درمان چندین روز در بیمارستان بمانید.

جراحی تشعشعی استریوتاکتیک روش جراحی بدون چاقو (knifeless) نامیده می‌شود که در این روش نیازی به جراحی نیست. این روش تومور مغزی را بدون نیاز به باز کردن جمجمه از بین می‌برند. یک ام‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن برای تشخیص محل دقیق تومور در مغز انجام می‌شود. دوز زیاد از پرتوهایی با انرژی فراوان از زوایای مختلف به تومور تابیده می‌شود. پرتو تومور را از بین می‌برد. جراحی تشعشعی استریوتاکتیک عوارض کمتری نسبت به جراحی باز دارد و زمان بهبود آن نیز کوتاه‌تر است.

شیمی درمانی برای سرطان مغز

شیمی درمانی استفاده از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های تومور است. این داروها به صورت منفرد یا ترکیبی استفاده می‌شوند.

داروها یا به صورت دهانی یا از طریق تزریق وریدی به بیمار داده می‌شود.شیمی درمانی معمولا در یک چرخه زمانی انجام می‌شود. چرخه شامل یک دوره درمان فشرده پس از یک دوره استراحت و بازیابی است. هرچرخه چند هفته طول می‌کشد.عوارض جانبی شیمی درمانی به خوبی شناخته شده است. تحمل برخی از آن‌ها برای افراد ممکن است سخت باشد. این عوارض شامل تهوع، استفراغ، زخم دهان، از دست دادن اشتها، ریزش مو می‌باشد. برخی از این عوارض جانبی با دارو برطرف می‌شوند.

درمان‌های مکمل سرطان مغز

تحقیقات جدید نشان داده بسیاری از افراد مبتلا به سرطان مغز لاعلاج، برای کاهش سرعت پیشرفت سرطان و از بین بردن عوارض جانبی مانند خستگی و افسردگی به دنبال درمان‌های مکمل سرطان مغز می‌گردند.

رایج‌ترین و محبوب‌ترین درمان‌های مکمل سرطان مغز:

همسان درمانی (homeopathy)

ویتامین‌ها

روش‌های درمانی روان شناختی

مکمل‌های معدنی

اسیدهای موجود در کندر

رژیم غذایی مخصوص

اسیدهای کندر داروهای گیاهی هستند که از صمغ درخت به دست می‌آیند و برخی مطالعات آن‌ها را در کشتن سلول‌های سرطانی مؤثر دانسته‌اند.

بهترین دلیل استفاده از روش‌های بالا امید دادن به خود و مقاوم ساختن بدن و یادآوری اینکه هر چیزی امکان پذیر است می‌تواند باشد. دلایل استفاده نکردن از این درمان های سرطان مغز هم می‌تواند هزینه، عدم آگاهی و ناامیدی باشد.

با وجود تشخیص نهایی، باز هم درمان‌های مکمل ممکن است خطر داشته باشند

هرچند تکمیل درمان به خصوص بعد از تشخیص سرطان لاعلاج بی‌خطر به نظر می‌رسد اما هنوز هم نباید بدون تجویز پزشک دارو مصرف کرد به خصوص در مورد ویتامین‌ها.

افراد زمان مصرف ویتامین به کمک کردن به سلول‌های سالم خود فکر می‌کنند. اما مطالعات نشان داده ویتامین‌ها علاوه بر سلول‌های سالم از سلول‌های سرطانی نیز حمایت کرده و باعث مقاوم شدن آن‌ها در برابر درمان می‌شوند.

مراقبت های خانگی سرطان مغز

در زمان مبارزه با سرطان مغز، تیم پزشکی شما باید درباره‌ی جزییات مراقبت‌های خانگی با شما و اعضای خانواده‌تان صحبت کنند.

مراقبت‌های خانگی سرطان مغز با توجه به علائم بیمار اقدامات خاصی را شامل می‌شود.

به طور مثال اگر فرد بیمار مشکل راه رفتن دارد، در این صورت باید یک واکر یا صندلی چرخ‌دار در خانه موجود باشد.

مراقبت‌های خانگی سرطان مغز نیز به تسکین درد و علائم کمک خواهد کرد. مانند پشتیبانی عاطفی و احساسی برای بیمار و خانواده‌اش در خانه و نه در بیمارستان می‌باشد. این گونه مراقبت‌ها شامل کمک گرفتن از پزشک، پرستار، داروساز، یک مددکار اجتماعی، پرستاران و مشاورین باشد.

دستورالعمل‌های پیشرفته‌ای برای اینکه نشان دهد چه درمان‌هایی باید برای بیمار انجام شود و چه درمان‌هایی نباید، وجود دارد.

آخرین یافته ها درمورد پیشگیری از سرطان مغز

نوشیدن چای و قهوه و کاهش خطر سرطان مغز

محققان به رابطه‌ی سرطان مغز با چای و قهوه دست یافتند و به این نتیجه رسیده‌اند که آنتی اکسیدان موجود در قهوه و چای به کاهش خطر سرطان مغز کمک می کند.

به گزارش محققان نوشیدن روزانه یک فنجان یا نصف فنجان چای یا قهوه خطر ابتلا به گلیوما (نوعی سرطان مغز) را تا 34 درصد کاهش می‌دهد.

این محققان که توسط دومینیک ریچاد (Dominique Michaud) -محقق دانشگاه براون- رهبری می‌شدند از مطالعه روی بیش از 410.000 نفر از 9 کشور طی 8 سال به این نتایج دست یافتند که این آنتی اکسیدان می تواند برای کاهش خطر سرطان مغز کلیدی باشد.به طور کلی محققان دریافتند نوشیدن روزانه 100 میلی لیتر چای یا قهوه احتمال ابتلا به سرطان مغز (گلیوما) را کاهش می‌دهد. احتمال ابتلا به سرطان مغز در مردانی که به‌ طور منظم چای یا قهوه مصرف می‌کنند بیشتر از زنان پایین می‌آید. پس آقایان می توانند برای کاهش خطر سرطان مغز روزانه 100 میلی لیتر قهوه و یا چای مصرف کنند.قهوه و چای سرشار از آنتی اکسیدان‌اند و همین امر می‌تواند نتیجه‌ی این تحقیقات را توجیه کند. البته نحوه‌ی دم کردن چای در کشورها و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است و میزان غلظت آنتی اکسیدان متغیر است.

به گفته‌ی موسسه‌ی ملی سرطان هر سال حدود 13.140 مرگ ناشی از تومور مغزی و سایر تومورهای سیستم عصبی در ایالات متحده اعلام می‌شود. امیدواریم این آنتی اکسیدان جوابی قطعی برای کاهش خطر سرطان مغز و سایر سرطان ها باشد.

آیا تلفن همراه می‌تواند منجر به ایجاد سرطان مغز شود؟

در سال‌های اخیر اخبار مختلفی درباره‌ی خطرات ناشی از اشعه‌ی تلفن همراه گزارش شده و مردم را نگران کرده است. اخیراً یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین تحقیقات انجام شده در زمینه‌ی رابطه‌ی سرطان و تلفن همراه نشان داد که تلفن همراه خطر ابتلا به سرطان مغز و سایر مشکلات سیستم عصبی را افزایش نمی‌دهد.در طول 18 سال، 10,729  مورد سرطان مغز و سیستم عصبی گزارش شده است.  9,833 نفر از آن‌ها جزو 3.2 میلیون نفری که از  تلفن همراه استفاده نمی‌کردند و 846 نفر جزو 358,403 نفری که تلفن همراه داشتند.

با این تفاسیر خطر ابتلا به سرطان مغز در دو گروه تفاوتی نداشت.

دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که درمان های چند وجهی می توانند طول عمر بیمارانی که به گلیوبلاستوما که نوعی از سرطان مغز  است مبتلا هستند را افزایش دهد. اما لازم به ذکر است که برای اثبات قطعی این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری است.در این تحقیق و برای ریشه کن کردن تومورهای مغزی محققین 11 بیمار را تحت شیمی درمانی شدیدتر قرار دادند و پس از آن به آنها حداقل 6 واکسن تزریق کرده اند. محققین در مورد این واکسن ها تاکید کرده اند که بیماران به خوبی از پس آن ها بر آمده اند.آنها می گویند استراتژی آنها افزایش دادن سطح ایمنی بدن، پس از شیمی درمانی بوده است. شاید غیر قابل باور به نظر برسد اما در حقیقت زمانی که لنفوسیت های بیمار به علت شیمی درمانی تهی شده اند، بهترین زمان برای واکسن درمانی است. این در واقع به سیستم ایمنی بدن دستوراتی مبنی بر پر کردن منابع برای حمله به تومورها می دهد.سرگروه این تیم تحقیقاتی در مورد نتیجه ی نهایی این تحقیق نظری قطعی نداده است و می گوید این تحقیق باید در جامعه ی آماری بزرگتری انجام شود تا نتایج نهایی آن مشخص شود.

رابطه‌ی راه رفتن با سلامت مغز

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد ضربات پا به تقویت جریان خون کمک می‌کند. فقط کافیست یک قدم بردارید تا به تقویت مغزتان کمک کرده باشید.نتایج تحقیقات اخیر رابطه‌ی راه رفتن با سلامت مغز را نشان می‌دهد. ضربات پا هنگام راه رفتن به عروق خونی فشار آورده و همین امر موجب افزایش جریان خون به سمت مغز می‌شود.

محققان به این نتیجه رسیده‌اند که جریان خون مغز وابسته به نیروی محرکه است. فعالیت‌هایی مانند دوچرخه سواری، پیاده روی و دویدن روی عملکرد مغز و به طور کلی احساس خوب در زمان ورزش تأثیر مثبت دارد.

مطالعات جدید روی تومور‌های خوش‌خیم مغز مرتبط با سرطان

پس از بررسی‌های متعدد محققان دریافتند میانگین بقای بیماران مبتلا به گلیومای خوش‌خیم از 44 ماه در سال 1999 به 57 ماه در سال 2010  افزایش یافته است. دلیل این افزایش چشم گیر را می‌توان تاثیر شیمی درمانی دانست.عدم پیشرفت جراحی‌ها به دلیل محدودیت‌های فنی مانند MRI در حین عمل محدودیت‌هایی برای جراح در برداشتن تومور ایجاد می‌کند. هر چه این امکانات پزشکی پیشرفته‌تر شود، روش‌های درمانی این بیماران نیز بهتر می‌شود.